Czym jest przekładnia?
Przekładnia to element, którego zadaniem jest przeniesienie ruchu z elementu czynnego (np. silnika) na element bierny (np. wał z kołem pasowym). Przekładnie mechaniczne, mimo prostej konstrukcji, mają bardzo szeroki zakres realizowanych funkcji, tj. zmiana prędkości obrotowej, momentu czy kierunku i rodzaju ruchu.
Przekładnia której charakterystyka pozwala na zmniejszenie prędkości obrotowej na kole biernym nazywana jest reduktorem, natomiast w sytuacji gdzie zwiększamy prędkość przekładnia staje się multiplikatorem.
Przekładnia ślimakowa.
Przekładnia ślimakowa składa się z dwóch elementów: ślimaka w postaci wirnika śrubowego z gwintem trapezowym oraz ślimacznicy, czyli koła zębatego z zębami śrubowymi, wklęsłe w przekroju wzdłużnym, które pozwalają na zwiększenie powierzchni styku uzębienia. Przeniesienie mocy realizowane jest poprzez tarcie w miejscu styku obu elementów. Przekładnia ślimakowa to przekładnia kątowa gdzie oś napędzana jest prostopadła do osi napędzającej.
Jakie zalety ma przekładnia ślimakowa?
- Przenoszenie dużych obciążeń
- Kompaktowe rozmiary
- Uzyskiwanie dużych przełożeń
- Cicha praca i płynne zazębianie
- Samohamowność
Czym jest samohamowność przekładni ślimakowej?
Jest to cecha, która umożliwia przekazywanie napędu jedynie w jednym kierunku, tutaj muszą być spełnione odpowiednie warunki, przyjmuje się, że przekładnia ślimakowa ze ślimakiem o kącie wzniosu linii zęba mniejszym od 5° jest już przekładnią samohamowną.
Należy jednak pamiętać, że tej cechy nie można traktować jako hamulca w układzie, szczególnie przy dźwignicach, wciągarkach, gdzie mają znaczenie względy bezpieczeństwa, gdyż jeśli układ napędowy z zawieszonym obciążeniem jest rozpędzony i wyłączymy napęd, to w niesprzyjających warunkach ciężar się nie zatrzyma, ale opadający ciężar będzie napędzał układ, przyspieszając go.
Jakie wady ma przekładnia ślimakowa?
- Niska sprawność
- Trudny proces uzyskania dużej dokładności elementów
- Konieczność dokładnego montażu
Przekładnia planetarna (obiegowa).
Jest to jeden z najpopularniejszych typów przekładni. Cały mechanizm składa się z nieruchomego koła centralnego, satelit, tj. mniejszych kół zębatych, które poruszają się po kole centralnym oraz wokół własnej osi oraz koła centralnego ruchomego które odbiera przełożenie. Zasadę działania można zaobserwować na grafice poniżej.
Dzięki przeniesieniu mocy na podstawie trzech wartości przełożenia przekładnie te mogą przenosić bardzo dużą moc, ich szerokie możliwości są wykorzystywane do budowy reduktorów o dużym przełożeniu w aplikacjach z bardzo mocnymi silnikami.
Jakie zalety ma przekładnia planetarna?
- Możliwość przenoszenia dużych obciążeń (wysokiego momentu obrotowego)
- Wysoka wytrzymałość
- Małe wymiary i masa, która obniża momenty bezwładności
Jakie wady ma przekładnia planetarna?
- Wysoka cena ze względu na konieczność precyzyjnego wykonania.
Przekładnia falowa.
W przekładni falowej przekształcenie ruchu odbywa się na zasadzie odkształceń koła podatnego. Obracający się generator fali powoduje przemieszczanie fal odkształceń po obwodzie koła. Zazębienie następuje tylko wzdłuż dłuższej osi elipsy. Moduły kół zębatych są takie same, różnią się jednak ilością zębów. Zasadę działania można zaobserwować na grafikach poniżej. W opisie artykułu zamieszczam film, który pozwala w łatwy sposób zrozumieć zasadę działania takiej przekładni.
Jakie zalety ma przekładnia falowa?
- Duże przełożenia na jednym stopniu i=300
- Duża liczba zazębionych zębów pozwala przenosić duże obciążenia
- Wysoka sprawność, trwałość i niezawodność
- Małe obciążenia wałów i łożysk ze względu na symetrię obciążenia
Jakie wady ma przekładnia falowa?
- Duża wartość minimalnego przełożenia i=60
- Wysoka cena ze względu na konieczność precyzyjnego wykonania.
Podsumowanie.
Podsumowując, niezależnie jaką przekładnię wykorzystasz do swojej aplikacji to warto z nich korzystać. W większości przypadków proste rozwiązanie mechaniczne jest dużo lepsze niż wykorzystanie np. falownika. Nowoczesne przekładnie poradzą sobie z naprawdę dużymi obciążeniami, a ich budowa pozwala na długą i bezproblemową pracę w przemyśle.
Film obrazujący zasadę działania przekładni falowej:
Źródła:
https://www.pawo-alu.pl
https://pl.wikipedia.org
https://kacperek.com.pl
https://www.ebmia.pl
https://www.researchgate.net
https://www.harmonicdrive.net
https://www.shutterstock.com