Artykuł z serii: Kurs czytania schematów elektrycznych
Schemat instalacji to bez wątpienia jeden z najważniejszych dokumentów w zakładzie produkcyjnym. Kurs czytania schematów zaczniemy od najprostszego elementu, jaki możemy znaleźć w szafie elektrycznej – złączki kablowej (ZUG). Złączki są bardzo istotnym elementem niemal w każdej instalacji elektrycznej i AKPiA. Zapewniają bezpieczeństwo instalacji i pewność połączeń.
Producenci złączek kablowych osiągnęli już taki poziom, że można dostosować różne modele, do każdej nawet najbardziej wymagającej instalacji. W ofertach producentów znajdziemy złączki o różnym przeznaczeniu, funkcjonalności jaki i obciążeniu prądowym. Złączki głównie dzielimy ze względu na mechanizm połączeń, na przykład złączki śrubowe, złączki sprężynowe, złączki samozaciskowe.
Pobierz schemat elektrycznyDo kursu potrzebny będzie Wam przykładowy schemat. W sieci znalazłem schemat elektryczny i AKPiA pompowni ścieków. Myślę, że na początek wystarczy. Dokumentacja zawiera też opis i rysunki. |
Schematy elektryczne – Co to jest złączka a inaczej zug lub zacisk:
Opis złączki pojawił się w naszym Kursie Automatyki w minucie 6:30 w odcinku 1:
Obok symbolu złączki umieszcza się jej oznaczenie – w tym przypadku L1. W schemacie jest wiele złączek i listw zaciskowych. Poniżej znajduje się zestawienie symbolu złączki, jej wyglądu i umieszczenia na schemacie. Symbolem złączki jest małe kółko, które umieszcza się na linii połączenia kablowego, które łączy złączka.
SYMBOL | OPIS SYMBOLU | WYGLĄD | SCHEMAT INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ |
Złączka, zacisk, połączenie rozłączane |
Złączka którą wybrałem do przykładu służy do podłączenia pierwszej fazy w trójfazowym układzie zasilania. Można przypisać jej następujące parametry:
- Symbol złączki w schemacie znajduje się na stronie 3 w kolumnie 2 i wierszu F,
- Na stronie 13 w kolumnie 1 i wierszu B można określić gdzie złączka została umieszczona w szafie elektrycznej,
- Złączka jest przypisana do listwy zaciskowej X1 do sekcji „ZASILANIE”,
- Na stronie 27 (wg PDF) „Zestawienie zacisków” można dowiedzieć się, że złączka X1:L1 ma kod ZUG-G10.
UWAGA! Symbolu złączki nie należy mylić z symbolem połączenia, przedstawionego poniżej:
Schematy elektryczne – Połączenia na schemacie elektrycznym – czarne kropki
SYMBOL | OPIS SYMBOLU | WYGLĄD | SCHEMAT INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ |
• | Połączenie przewodów |
Przykładowo: |
|
Połączenia w układach elektrycznych i sterowania nie są wykonywane tylko za pomocą złączek. Końcówki przewodów mogą być łączone również na zaciskach innych urządzeń. Wyjaśniliśmy to w drugim odcinku kursu automatyki:
Schematy elektryczne – Co to jest listwa zaciskowa
Pojedyncza złączka służy do przedłużenia połączenia kablowego. Montując złączki jedna obok drugiej na szynach uzyskuje się listwy zaciskowe, które służą do organizacji połączeń w szafach elektrycznych. Listwy zaciskowe w prostych instalacjach oznacza się znakami X1, X2, X3, X4. W bardziej skomplikowanych szafach elektrycznych listwy dzieli się i oznacza np. według funkcji.
Przykładowo jeżeli do szafy elektrycznej jest podłączonych 20 czujników analogowych i 20 sygnałów cyfrowych to dla lepszej organizacji mogą być zainstalowane 2 listwy zaciskowe (np AN1 i DI1). Jeżeli chcielibyśmy brnąć dalej to sygnały analogowe można rozłożyć na kolejne listwy np.:
- listwa ANT0.1 dla czujników temperatury na kotłach,
- listwa ANT0.2 dla czujników temperatury na rurociągach,
- listwa ANC1 dla czujników ciśnienia,
- listwa ANP1 dla czujników poziomu,
- itp. itd.
Chociaż w praktyce najczęściej spotkamy listwy i złączki z oznaczeniem litery X.
SYMBOL | OPIS SYMBOLU | WYGLĄD | SCHEMAT INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ |
Listwa zaciskowa |
Przykładowo na fotografii widać 4 listwy zaciskowe: X2, 3X1, X3 i EX1 |
np. strona 3 pozycja 4 E |
Należy zauważyć że na schematach listwy zaciskowe oznacza się w jednym miejscu po lewej stronie (X1). Jeżeli kolejne zaciski elektryczne są umieszczone w jednej poziomej linii, to do następnych zacisków można nie dopisywać oznaczenia listwy. Nie ma konieczności, aby listwa zaciskowa była narysowana tylko w jednym miejscu na schemacie. Dla organizacji i czytelności schematu daną listwę można rozrysować na kilku stronach, niekoniecznie w kolejności.
Schematy elektryczne – Podłączenie do szafy elektrycznej zasilania i urządzeń zewnętrznych
Na schemacie przykładowym pompowni ścieków zastosowano jedną listwę zaciskową X1 do podłączenia wszystkich urządzeń. W małych szafach AKPiA nie jest to duży problem, lecz w większych instalacjach takie rozwiązania są niedopuszczalne. Osobiście podzieliłbym listwę X1 na 4, chociażby z tego względu, że zaciski elektryczne do podłączenia pomp mają identyczne oznaczenia:
Schematy elektryczne – Rozdzielenie potencjału na listwie złączek
Złączki można stosować do rozdzielenia potencjału. Przykładowo jeżeli chcemy zrobić listwę z siedmioma zaciskami i na wszystkich ma być ten sam potencjał np 24VDC, to możemy zastosować specjalnie do tego przeznaczone mostki. Wyglądało by to następująco: