Do Projektu iAutomatyka dołączyli:

https://iautomatyka.pl/wp-content/uploads/iautomatyka_header_barwy.jpg

Barwy w automatyce. Kolory przewodów w automatyce i elektryce


Zastanawiałeś się kiedyś co oznaczają poszczególne barwy w automatyce przemysłowej? Czy zauważyłeś, że na większości maszyn te same kolory definiują te same funkcję? Dostawcy rozwiązań automatyki muszą dostosować się do ogólnie przyjętych norm. W normach tych między innymi opisano zastosowanie barw i przydzielono im odpowiednie funkcje.

Chcesz poznać kolory przewodów w automatyce i elektryce? Jako automatycy musimy orientować się co oznaczają te kolory w różnych obszarach naszej pracy. Uważam, że jest to wiedza niezbędna dlatego zapraszam do lektury.


KOLORY PRZEWODÓW W AUTOMATYCE i ELEKTRYCE

Na podstawie zaleceń norm: PN-90/E-05023, PN-EN 60204-1 i doświadczenia

    ŻÓŁTO      ZIELONY   

ZNACZENIE WG NORM: Przewód ochronny PE lub PEN (PEN z barwą jasnoniebieską na końcach przewodu).
OBJAŚNIENIE: kombinacja kolorów ściśle zastrzeżona dla przewodów ochronnych.

663616364_087
OPIS:
Zastrzeżenie takiej kombinacji jest określone we wszystkich normach i nie wolno używać jej do innych celów. Dopuszcza się używanie tej kombinacji jedynie do celów sygnałowych pod warunkiem, że jedno
cześnie w całym urządzeniu nie występuje przewód ochrony i jest to jednoznaczne. Ze względów bezpieczeństwa pojedyncza barwa żółta i pojedyncza barwa zielona nie powinna być stosowana w przypadkach, gdy istnieje możliwość pomyłki z dwubarwnym oznaczeniem żółtozielonym.

W automatyce kolor żółty można spotkać też jako zewnętrzna izolacja przewodu komunikacyjnego protokołu ASI.

 

   JASNONIEBIESKI  

ZNACZENIE WG NORM: Przewód neutralny N
OBJAŚNIENIE: Jeśli obwód ma przewód neutralny identyfikowany samą barwą, to barwą użytą do tego przewodu powinna być niebieska nienasycona – jasnoniebieska.

OPIS: Jeśli wybrana barwa jest jedynym identyfikatorem przewodu neutralnego, to nie powinna być stosowana do identyfikacji żadnego innego przewodu, jeśli mogłoby to spowodować pomyłkę. W przewodach wielożyłowych, w których nie ma żyły neutralnej (przewody sterownicze) to barwę jasnoniebieską można stosować do oznaczenia każdej żyły z wyjątkiem żyły (przewodu) ochronnej.

W niskonapięciowych obwodach prądu stałego czasami używa się jasnoniebieskiego lub biało-niebieskiego do oznaczenia ujemnego przewodu zasilania (GND; -).

W USA i Kanadzie można spotkać identyfikowanie przewodu neutralnego kolorem białym.

 

    NIEBIESKI   

ZNACZENIE WG NORM: Obwody sterowania prądu stałego.

OPIS: W Automatyce kolor nasycony niebieski najczęściej stosowany jest do identyfikacji  przewodu zasilania prądu stałego dodatniego (np. 24VDC; +) i/lub ujemnego (GND; -). Nie należy używać takiego samego odcienia niebieskiego do identyfikacji przewodu neutralnego i obwodów sterowania prądu stałego.

 

   CZARNY  

ZNACZENIE WG NORM: Obwody mocy prądu przemiennego i prądu stałego.
OBJAŚNIENIE: Podstawowy kolor do oznaczenia przewodów fazowych w obwodach, urządzeniach i systemach energetycznych.

OPIS: W przewodach wielożyłowych sterowniczych wszystkie żyły mogą być czarne ale zazwyczaj są kolejno ponumerowane. W urządzeniach niskonapięciowych i instalacji samochodowej kolor czarny bywa używany do określenia ujemnego przewodu zasilania (GND; -)

 

   BRĄZOWY  

ZNACZENIE WG NORM: Zastosowanie dowolne.
OBJAŚNIENIE: Oprócz oznaczenia przewodu ochronnego PE i neutralnego N.

OPIS: W większości przypadków kolor brązowy jest stosowany tak jak kolor czarny do oznaczenia obwodów mocy 230V lub 400V.

 

  SZARY  

ZNACZENIE WG NORM: Zastosowanie dowolne.
OBJAŚNIENIE: Oprócz oznaczenia przewodu ochronnego PE i neutralnego N.

OPIS: W większości przypadków kolor brązowy jest stosowany tak jak kolor czarny do oznaczenia obwodów mocy 230V lub 400V.

 

 BIAŁY 

ZNACZENIE WG NORM: Zastosowanie dowolne.
OBJAŚNIENIE: Oprócz oznaczenia przewodu ochronnego PE i neutralnego N.

OPIS: W USA kolor biały zarezerwowany jest dla przewodu neutralnego N w instalacjach 115V. W Europie czasami wykorzystywany jest dla przewodów fazowych o ile wykorzystano już inne kolory (brązowy, czarny, szary), ale dawniej sporadycznie również pełnił rolę przewodu neutralnego

 

   CZERWONY   

ZNACZENIE WG NORM: Obwody sterowania prądu przemiennego i stałego.
OBJAŚNIENIE: Przeważnie 48VAC i 24VAC.

OPIS: W praktyce kolor czerwony najczęściej stosowany jest w obwodach niskiego napięcia prądu przemiennego 48VAC i 24VAC. Zdarzają się instalacje i układy sterowania gdzie przewodem czerwonym oznaczone są obwody prądu stałego 24VDC lub obwody prądu przemiennego 230VAC.  W budynkach z instalacją inteligentną kolorem czerwonym oznacza się czasem linie przesyłu danych.

 

  POMARAŃCZOWY   

ZNACZENIE WG NORM: Obwody pozostające pod napięciem, obwody blokad, obwody serwisowe.
OBJAŚNIENIE: obwody oświetleniowe służące do oświetlenia podczas konserwacji lub napraw; obwody z wtyczką i gniazdem służące wyłącznie do podłączenia narzędzi i przyrządów służących do napraw i prac konserwacyjnych (na przykład wiertarki ręczne i wyposażenie probiercze); obwody zabezpieczeń ponadnapięciowych, które są stosowane do samoczynnego wyłączania w przypadku uszkodzenia zasilania; obwody zasilające wyposażenie, które zaleca się zwykle pozostawiać zasilanie w celu zapewnienia właściwego działania (na przykład urządzenia regulacji i pomiaru temperatury, podgrzewacze wyrobów (produkcji w toku), urządzenia przechowujące programy sterowania; obwody sterowania blokad i zabezpieczeń.

OPIS: Stosowanie koloru pomarańczowego w wyżej wymienionych funkcjach powinno być opisane w instrukcji urządzenia i/lub instalacji.

 

   FIOLETOWY   

ZNACZENIE WG NORM: Zastosowanie dowolne.
OBJAŚNIENIE: Oprócz oznaczenia przewodu ochronnego PE i neutralnego N.

OPIS: Czasem przewód ujemny w zasilaniu prądu stałego (GND; -)

 

   TURKUSOWY   

ZNACZENIE WG NORM: Zastosowanie dowolne.
OBJAŚNIENIE: Oprócz oznaczenia przewodu ochronnego PE i neutralnego N.

OPIS: Czasem przewód ujemny w zasilaniu prądu stałego (GND; -)

 

KOLORY PRZYCISKÓW STEROWNICZYCH

Poniższe zestawienie kolorów i przypisanie im funkcji zostało opracowane na podstawie normy  PN-EN 60204-1 i własnych obserwacji. W praktyce jest dopuszczalne ustalenie barw między dostawcą a odbiorcą systemu. W pozostałych przypadkach normy zalecają stosowanie barw według opisu.

    CZERWONY   

ZNACZENIE: awaria
OBJAŚNIENIE: przycisk pobudzany w przypadku zagrożenia lub awarii.
OPIS: Kolor czerwony niemal w każdym obszarze życia jest definiowany jako sygnał ostrzegawczy. Nie jest to wybór przypadkowy poniewaPRZYCISK-BEZPIECZENSTWA - odciagniecież kolor ten jest najbardziej widoczną barwą w większości warunków atmosferycznych. Ma to związek z największą długością fali tego koloru przez co jest słabiej rozpraszany w niesprzyjających warunkach np. kurz, mgła, krople. Czerwony przycisk przeważnie ma związek z sytuacją awaryjną – zatrzymanie awaryjne maszyny lub uruchomienia funkcji awaryjnej choć dopuszcza się zastosowanie czerwonego przycisku do zatrzymania kontrolowanego (STOP)  z zaleceniem, aby taki przycisk nie był umieszczony w pobliżu urządzenia realizującego działanie awaryjne (np. przycisku bezpieczeństwa). Czerwone przyciski nie powinny być stosowane w funkcjach sterowniczych, które powodują działanie, gdy są wciśnięte i zaprzestanie działania gdy są zwolnione np. chwilowe uruchomienie ręczne. Nie powinno się także stosować takich przycisków gdy pełnią funkcję naprzemiennego załączenia START/STOP. Przyciski zatrzymania awaryjnego powinny być czerwone na żółtym tle.

 

    ŻÓŁTY   

ZNACZENIE: nienormalny, ostrzeżenie
OBJAŚNIENIE: przycisk pobudzany w przypadku stanu nienormalnego
OPIS: Żółte przyciski niemal zawsze stosowane są do likwidacji stanu nienormalnego / awaryjnego lub do ponownego uruchomienia przerwanego cyklu samoczynnego. Na pulpitach sterowniczych po wystąpieniu alarmu lub stanu awaryjnego należy zlikwidować przyczynę wystąpienia awarii i przeważnie pokwitować ją żółtym przyciskiem. Taka procedura ma na celu uświadomić operatora o wystąpieniu alarmu. Alarmy krytyczne nie powinny kasować się automatycznie np. przerwanie bariery bezpieczeństwa musi zostać pokwitowane przez operatora, który przed pokwitowaniem powinien upewnić się czy w obszarze pracy maszyny nie przebywa żaden człowiek lub zwierzę. Żółte przyciski nie powinny być stosowane w funkcjach sterowniczych chyba, że dostawca i odbiorca ustalą inaczej. Kolor żółty stosuje się jako tło dla czerwonych przycisków bezpieczeństwa.

 

    NIEBIESKI   

ZNACZENIE: obowiązkowy, nakaz
OBJAŚNIENIE: przycisk pobudzany w stanie wymagającym obowiązkowego działania
OPIS: Niebieskie przyciski przeważnie służą do restartowania, przywracania parametrów początkowych lub resetowania cyklu pracy.

 

    ZIELONY   

ZNACZENIE: normalny
OBJAŚNIENIE: pobudzany do wprowadzenia stanów normalnych
OPIS: na przykład uruchomienie, załączenie sterowania automatycznego, wykonanie funkcji sterowania ręcznego. Kolor zielony nie powinien być używany do elementów sterowania związanych z zatrzymaniem lub potwierdzaniem stanów nienormalnych.

 

 BIAŁY SZARY  CZARNY  

ZNACZENIE: Nie przypisano konkretnego znaczenia
OBJAŚNIENIE: do ogólnego uruchamiania funkcji z wyjątkiem zatrzymania awaryjnego
OPIS: Kolor biały zaleca się stosować w funkcji uruchamiania natomiast kolor czarny w funkcji zatrzymania.

 

Dobrą praktyką inżynierską jest oznaczanie przycisków sterowniczych. Można tego dokonać na kilka sposobów:

  • Graficzne oznaczenie przycisku – preferowane stosowanie w przypadku, gdy ta sama barwa biała, szara lub czarna jest użyta do oznaczenia różnych funkcji (na przykład dwa białe przyciski sterownicze obok siebie URUCHOMIENIE oraz ZATRZYMANIE)
  • Opis słowny – umieszczany nad przyciskiem na przykład START, STOP, RESET, AUTO, MANUAL ITP.

KOLORY LAMPEK, WSKAŹNIKÓW i WYŚWIETLACZY

Wskaźniki świetlne i wyświetlacze służą do podawania informacji następujących rodzajów:

  • Wskazywanie: w celu osiągnięcia uwagi operatora lub do wskazania, że zalecane jest wykonanie pewnego zadania. Do tego celu są zazwyczaj używane barwy czerwona, żółta, niebieska i zielona.
  • Potwierdzenie: do potwierdzenia sygnału sterowania, stanu, potwierdzenia zakończenia zmiany lub okresu przejściowego. Do tego celu używa się zazwyczaj barw niebieskiej i białej, zaś w niektórych przypadkach może być używana barwa zielona

Wskaźniki świetlne powinny być tak wybrane i zainstalowane, aby były widoczne z normalnej pozycji pracy operatora. Dobrą praktyką jest umożliwienie operatorowi przetestowania wszystkich lampek. W tym celu na pulpicie umieszcza się przycisk TEST LAMPEK.

Znaczenie kolorów stosowanych we wskaźnikach optycznych jest podobne jak w przypadku przycisków:

    CZERWONY   

ZNACZENIE: awaria
OBJAŚNIENIE: sygnalizuje stan zagrożenia, alarm, awarię.
OPIS: Działanie operatora powinno być natychmiastowe i związane ze stanem zagrożenia (na przykład odłączenie zasilania maszyny, wywołanie alarmu o stanie zagrożenia  i stanięcie z dala od maszyny). Powinno unikać się stosowania koloru czerwonego do sygnalizacji stanów i sytuacji w żaden sposób nikomu i niczemu nie zagrażających  (na przykład komunikat „brak produktu w podajniku” nie powinien być sygnalizowany na czerwono a raczej na niebiesko, biało lub ewentualnie żółto). Kolor czerwony jest zarezerwowany do sygnalizacji stanu zagrożenia.

 

    ŻÓŁTY   

ZNACZENIE: nienormalny, ostrzeżenie
OBJAŚNIENIE: sygnalizuje stan nienormalny lub zbliżający się stan krytyczny.
OPIS: Działania operatora polegają na monitorowaniu i/lub interwencji (na przykład przywrócenie zamierzonej funkcji, usunięcie przyczyny alarmu i pokwitowanie)

 

    NIEBIESKI   

ZNACZENIE: obowiązkowy, nakaz
OBJAŚNIENIE: sygnalizuje wskazanie stanu, który wymaga podjęcia działania przez operatora na przykład uzupełnienie produktu do dalszej obróbki.
OPIS: Działania obowiązkowe

 

    ZIELONY   

ZNACZENIE: normalny
OBJAŚNIENIE: sygnalizuje stan normalny, bezawaryjny na przykład potwierdzenie automatycznej pracy maszyny.
OPIS: Kolor zielony powinien sygnalizować operatorowi, że maszyna pracuje prawidłowo i jest w stanie bezawaryjnym i nie stwarza żadnego zagrożenia.

 

 BIAŁY 

ZNACZENIE: Neutralny
OBJAŚNIENIE: Może być użyta jeśli istnieje jakakolwiek wątpliwość do zastosowania barw czerwonej, żółtej, zielonej i niebieskiej. Najczęściej spotykana lampka to potwierdzenie zasilania głównego bądź sterującego.
OPIS: Monitorowanie stanu przez operatora.

 

Zaleca się, aby wierze wskazujące na maszynach miały barwy stosowane w następującej kolejności, od góry do dołu: czerwona, żółta, niebieska, zielona i biała.



Utworzono: / Kategoria:
  • Autor: Marcin Faszczewski • iAutomatyka.pl
  • Redaktor naczelny w iAutomatyka.pl. Założyłem blog i portal iAutomatyka.pl aby wspólnie z Automatykami, Firmami i Integratorami publikować i szerzyć informacje związane z automatyką.  Nazywamy to Projektem iAutomatyka! Od artykułów wyjaśniających zasady w świecie automatyki po wpisy informacyjne z wydarzeniami firm. Zapraszam Automatyków do założenia bezpłatnego konta i publikowania artykułów o automatyce razem z nami. Zapraszam też firmy do założenia profilu i umieszczenia swojej działalności w katalogu i na mapie automatyki jak i publikowania artykułów wśród społeczeństwa automatyków.
  • Profil Autora
  • https://iautomatyka.pl/

Reklama

Newsletter

Zapisz się i jako pierwszy otrzymuj nowości!



PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ



NAJNOWSZE PUBLIKACJE OD UŻYTKOWNIKÓW I FIRM

Reklama



POLECANE FIRMY I PRODUKTY